Botoks ve Dermatoloji
İnsan aklı dünyanın bilinen en etkili toksinini evcilleştirmiş, insan sağlığı ve güzelliğinin hizmetine sunulmuştur.
İnsan aklı dünyanın bilinen en etkili toksinini evcilleştirmiş, insan sağlığı ve güzelliğinin hizmetine sunulmuştur. Botulinum toksini (BT)’nin terapötik kullanımı 1970’li yıllarda Dr. Alan Scott’un şaşılık tedavisinde yeni tedavi arayışlarının sonucu ortaya çıkmıştır. BT’nin hayvanlar üzerinde denenmesinden sonra, 1981 tarihinde insanlarda şaşılık tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır. BT kullanılan olgularda yüzdeki kırışıklıkların düzeldiği dikkat çekmiştir ve 1980’li yılların sonlarına doğru toksin estetik amaçlarla kullanılmaya başlanmıştır. BT kullanılan olgularda yüzde terleme değişikliklerinin olması, toksinin hiperhidroz tedavisinde kullanılabileceğini düşündürmüştür. BT, 1997 yılından itibaren hiperhidroz tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde BT birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır(Tablo I). Blefarospazm ve fasiyal distoni tedavisinde 12 yaş ve üzerindeki hastalar için FDA onayı alınmalıdır.
BT, gram (+), anaerobik bir bakteri olan Klostridium botulinum tarafından üretilen bir nörotoksindir. Toksin çizgili kaslarda gevşek tip paralizi oluşturup BT nöromuskuler kavsakta presinaptik nöronlardan asetilkolin salınmasını inhibe ederek etkili olur.
Botulinum toksininin dermatolojide başlıca iki kullanım alanı vardır: Kırışıklık tedavisi – Hiperhidrozis tedavisi Kırışıklıkların oluşmasında yaş, heredite, solar dejenerasyon, yerçekimi ve kasların çalışması gibi değişik faktörler rol oynar. BT kasların aşırı çalışması sonucu oluşan yeni dinamik kırışıklıkların tedavisinde etkilidir. Tedavide amaç kırışıklıkların oluşmasında rol oynayan kasın tam paralizisi veya zayıflatabilmesidir. BT’nin kırışıklık tedavisinde çok başarılı oldu. TÜRKDERM 2002; 36: (2) Tablo I: BT endikasyonları Oftalmolojik Strabismus Akut okulomotor sinir paralizisi Nistagmus Nörolojik Blefarospazm Fasiyal distoni Spazmodik tortikollis Meige sendromu Spazmodik disfoni Sabit distoni Hemifasiyal spazm Serebral palsi Stroke sonrası spastisite Posttravmatik spastisite Multipl skleroz sekelleri Tik Palatalmyoklonus Tremor Dermatolojik Kırışıklık tedavisi Esansiyel hiperhidrozis Diğer Akalazya Anal fissür Masseter hipertrofisi Resim 1. Botulinum toksininin etki mekanizması oluğu yer yüzün 1/3 üst kısmı yani alın, glabellar bölge ve göz kenarı kırışıklıklarıdır. Bu alanların dışında boyundaki ve yüzün alt yarısındaki kırışıklıkların tedavisinde de kullanılabilir. 16,25-28,29. BT, hamilelikte,emziren annelerde, toksin veya human albumine karşı hipersensitivitesi olanlarda aminoglikozid, penisilamin, kinin, siklosporin ve kalsiyum kanal blokeri kullananlarda, myastenia gravis, Eaton-Lambert gibi nöromusküler hastalığı olanlarda kontrendikediri,14,35,64. BT’nin yan etkileri oldukça azdır. BT kullananlarda bulantı, halsizlik, yorgunluk, EMG değişiklikleri, eritem, ödem,ekimoz, ba- fla¤r›s›, hipoestezi ve kas güçsüzlüğü görülebilir 14,22,62,65,66. BT kırışıklıklerın tedavisinde tek başına veya lazer, cerrahi gibi diğer tedavi yöntemleri ile birlikte kullanılabilir 67. BT uygulamaları doğru olarak yapıldığında komplikasyonlarının oldukça az olduğu görülmektedir. Ancak toksinin 3-6 ayda bir tekrarlanması gereklidir. Uzun süre kullanımı ile oluşacak yan etkilere ait henüz elimizde yeterince veri yoktur. Hiperhidrozis tedavisinde ise özellikle diğer tedavilere cevap vermeyen olgularda kullanılabilir.
Botox Nedir?
Botulinum toksin tip A, kas hareketlerini belirleyen sinir iletimini geçici bir süre durdurarak kasları gevşeten saflaştırılmış protein yapıda bir ilaçtır.
Botoks Nedir-Ne Zaman Etki Gösterir?
Botox, botulinum toksin dediğimiz bir etken maddedir. Clostridium grubu bakterilerin ürettiği bu nörotoksin madde, uygulandığı kas grubunun hareketini kısıtlamaktadır. Bu şekilde ilk kullanımı, yaklaşık 20 sene önce şaşılık tedavisindedir. Burada, kas gruplarına uygulandığında bir yandan mimik çizgilerinin de azaldığı fark edilince estetik amaçla yaygın bir biçimde kullanılmaya başlanmıştır. Botox uygulamaları, günümüzde en sık uygulanan estetik işlemlerden biridir.
Botox uygulamaları, genellikle orta yaşta başladığımız çizgiler henüz dinamikken tercih ettiğimiz bir işlemdir. Botox işlemi, ortalama 3-5 dakika süren, doğru kas gruplarına yapıldığında da çok iyi sonuç elde etme şansımız olan bir uygulamadır.
Botoksun Uzun Vadede Etkileri Nelerdir?
Botox uygulamaları, ağrısızdır. Yine de, öncesinde tercih eden hastalara lokal anestezik kremle destek sağlanabilir.
Botox uygulamaları, ağrısızdır. Yine de, öncesinde tercih eden hastalara lokal anestezik kremle destek sağlanabilir. Yüz ve cilt iyice temizlendikten sonra lokal anestezik krem sürülür. Yaklaşık 10-15 dakika beklendikten sonra da botox işlemine geçilir. Ortalama 3-4 ay etkisi sürer. 2.5 aydan sonra ise azalmaya başlar. 4. aydan sonra hafif kas gruplarının, yumuşak kas gruplarının hareketi geri gelir. Diğer daha güçlü kas grupları da yaklaşık 6 ayda hareketini geri kazanır. 6 aydan sonra etkisi bitmektedir. Yani beğenilmediği, sevilmediği takdirde de işlem tekrar edilmediğinde tamamen etkisi sonlanır.
Botulinum Toksin Tip A Nasıl Etki Gösterir?
Mimik kaslarına uygun olan dozlarda yapılan bu enjeksiyon uygulamasında, kasın kasılmasına neden olan asetilkolin isimli maddenin salınımı sonrası kasları uyarması engellenebilmekte, dolayısıyla uyarının iletilmesi engellenerek kasın “kasılma” olarak vermesi gereken cevap geçici olarak durdurulabilmektedir. Kas kasılamadığı için üzerindeki ilişkili olduğu cildi de daha pürüzsüz ve gergin gösterebilmektedir. Bu sayede yüz ifadesi daha dingin ve daha rahat bir görünüme kavuşabilmektedir.
Kırışıklıklar Nasıl Oluşur?
Mimik hareketleriyle yüzdeki çeşitli kaslar sürekli kasılır, kasılmanın olduğu bölgelerde kırışıklıklar görülür. Zamana bağlı olarak cildin azalan hücre üretimi, azalan savunma durumu, kollajen ve elastik liflerde azalma ve de sürekli yapılan mimikler yüzümüzün kırışıklığının temel nedenidir.
Botulinum Toksin Tip A Güvenli Midir?
Klinik uygulamaları olan bir kas gevşetici ilaç olan botulinum toksin, clostridium botulinum bakterisinden elde edilen bir ilaç olup, çocuklarda büyük kas gruplarında tedavi ve destek amaçlı kullanılmaktadır. Bu nedenle mimik kaslarına çok daha düşük dozlarda uygulama yapılıyor olması, kırışıklık tedavisinde kullanılan bu yöntemi güvenilir kılmaktadır.
Botoks Uygulaması Nasıl Yapılır?
Bu uygulama yaklaşık 10-15 dakika süren, ilgili bölgelere, gerekli dozlarda botulinum toksinin enjekte edilmesinden ibarettir.
Botulinum Toksin Tip A Uygulaması Ağrılı Mıdır?
Enjeksiyon sırasında insülin iğnesinin ucu kullanılmaktadır. Bu nedenle acısı da oldukça az olmaktadır. Ayrıca işlem öncesinde cilde soğuk buz uygulaması yapılabilir veya anestezik krem kullanılabilir. Uygulama sonrası günlük aktiviteye devam edilebilir.
Botulinum Toksin Tip A Uygulayıcı Özellikleri
Yüz ifadesini kontrol eden kaslara ilişkin anatomik bilgisi olan bir hekim tarafından uygulanmalıdır. Her bireyin yüz kırışıklıklarının dinamiğine göre uygulama yapmak, birbirine benzeyen yüzlerin oluşmasını engelleyen en önemli unsurdur.
Botulinum Toksin Tip A Kaç Yıldır Uygulanmaktadır?
Botulinum toksin tip A farklı endikasyonlarda yaklaşık 32 yıldır kullanılmaktadır. Çeşitli hastalıkların tedavisinde 80’den fazla ülkede kullanılan bir ilaçtır.
Botulinum Toksin Tip A Uygulamasının Günümüzde Onaylı Alanları
• Kaş arası kırışıklık tedavisi
• Aşırı terleme (Hiperhidroz)
• Göz tikleri (Blefarospazm)
• Serebral palsi • Servikal distoni
• Fokal distoniler
•Yüz felci (Hemifasyal spazm)
•Spastisite
• Şaşılık (Strabismus)
Botulinum Toksin Tip A Kozmetik Amaçlı Kullanım Alanları
Temel uygulamalar
1. Alın çizgileri
2. Kaş arası çizgileri
3. Göz kenarı kırışıklığı
4. Kaş kaldırma
İleri uygulamalar
1. Burun etrafında oluşan kırışıklıklar
2. Üst dudak kırışıklıkları
3. Marionette (üzüntü) çizgileri
4. Boyun çizgileri ve platisma bantları
5. Yüzde asimetri
BOTULİNUM TOKSİN TİP A Uygulama Sonrası Etkileri Ne Zaman Belli Olmaya Başlar?
1. Uygulamadan 3-7 gün sonra etkisi görülmeye başlar.
2. 10-14 gün içerisinde etkisi daha net olarak görülür.
3. 7-14 gün içinde doktorunuzla kontrol amaçlı tekrar görüşebilirsiniz.
4. Enjeksiyon yapıldıktan 30 gün sonra en etkin görünümü ortaya çıkmaktadır.
5. Bu etki 4 aya kadar sürmektedir.
6. Etki süresi kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Botulinum Toksin Tip A Doğal Görünüşü Olumsuz Etkiler Mi?
Her uygulamada olduğu gibi bu uygulamada da işlem sonrası mimiklerin durumu ve kişiye katabileceği olumlu etkiler uygulayıcı hekim tarafından bir miktar öngörülebilir. Dolayısıyla kişiye özel ve onun görünümünü değiştirmeyen doğal bir görünüm elde edilebilir. Aksi durumlarda Botulinum toksin tip A uygulaması tavsiye edilmemelidir. Örneğin kişinin kaz ayaklarının azaltılması için uygulandığında, kişinin gülüşünü ne kadar etkiler, gözlerinin altı (göz torbası olanlar için) işlem sonrası nasıl etkilenir? Bu soruları her uygulayıcının sorması gerektiğini düşünüyorum. İyi bir uygulama sonrası duygularınızı mimiklerinizi kullanarak ancak kırışıklık oluşmadan ifade edebilmek mümkün olabilmektedir.
Botoks Sonrası Süreç Nasıl Gelişir?
Çok ağrısız bir işlemdir. Sonrasında da ciddi bir yaşam kısıtlaması mevcut değildir.
Botox sonrasında, iğnenin değdiği yerlerde çok hafif kısmi kızarıklıklar ve morluklar yaşanabilir. Çok ağrısız bir işlemdir. Sonrasında da ciddi bir yaşam kısıtlaması mevcut değildir. 4-5 saatlik bir süreçte kişinin dikkat etmesi gerekir. Botox işlemi yapılan bölgenin çok ellenmemesi, yıkanmaması, kişinin yatar pozisyona geçmemesi tavsiye edilir. Aşırı spor yapılması ve alkol alınması da istenmeyenlerdendir. Sonrasında kişiler, normal günlük yaşamına devam edebilmektedir.